Jazda po pijanemu

Prowadzenie samochodu w stanie po użyciu alkoholu stanowi wykroczenie z art. 87 par. 1 k.w. wówczas, gdy stężenie alkoholu w organizmie kierującego nie przekroczyło górnej granicy wynoszącej 0,25 mg/l w wydychanym powietrzu lub 0,5 promila we krwi.

Natomiast prowadzenie samochodu przy stężeniu alkoholu powyżej 0,25 mg/l w wydychanym powietrzu lub 0,5 promila we krwi stanowi przestępstwo z art.178a par. 1 k.k.

Zgodnie z art.4 i art.20 par. 1 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia osoba, która popełniła wykroczenie jazdy samochodem w stanie po użyciu alkoholu może być reprezentowana przez adwokata dopiero w postępowaniu sądowym, a więc dopiero po skierowaniu przez Policję do Sądu wniosku o ukaranie za wykroczenie. Wynika to z treści przywołanego przepisu art. 4 k.p.w., z którego wynika, że prawo do obrony, w tym prawo do  korzystania z z obrońcy przysługuje tylko obwinionemu.

Natomiast w sprawie o przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a par. 1 k.k. masz prawo do korzystania z pomocy adwokata już na etapie postępowania przygotowawczego. Innymi słowy, podczas przesłuchania na Policji, gdy Policjant będzie przedstawiał Ci zarzut prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości, Twój obrońca może być obecny na tym przesłuchaniu.

Kim jest obwiniony?

Zgodnie z art.20 par. 1 k.p.w. obwinionym jest osoba, przeciwko której oskarżyciel publiczny, w tym wypadku Policja, skierowała do Sądu wniosek o ukaranie za wykroczenie. Wniosek o ukaranie to odpowiednik aktu oskarżenia w sprawach karnych o przestępstwa. Zgodnie z przytoczoną definicją, obwinionym stajesz się dopiero po zakończeniu postępowania wyjaśniającego przez Policję i skierowaniu wniosku o ukaranie za wykroczenie  do Sądu.

W związku z powyższym, podczas czynności przeprowadzanych przez Policję nie masz prawa do korzystania z pomocy adwokata. Dotyczy to m.in. przesłuchania w charakterze osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia, a więc najważniejszej czynności procesowej poprzedzającej skierowanie sprawy do Sądu z wnioskiem o ukaranie sprawcy wykroczenia. 

Dla przykładu – zostałeś zatrzymany przez Policję w związku z podejrzeniem popełnienia wykroczenia jazdy samochodem po użyciu alkoholu, funkcjonariusze Policji zbadali alkomatem stężenie alkoholu w Twoim organizmie, a następnie zatrzymali Twój dokument prawa jazdy. Po dwóch dniach dostajesz wezwanie na komendę w celu przesłuchania. Zapewne zastanawiasz się, czy możesz przyjść na przesłuchanie z obrońcą? Problem w tym, że jest to  niemożliwe. Nawet gdy na komendę stawisz się z adwokatem, to przy rozpoczęciu przesłuchania zostanie on wyproszony. Najbardziej problematyczne jest to, że przesłuchanie jest kluczową czynnością w postępowaniach w sprawach o wykroczenia za jazdę po alkoholu. Jeżeli chcesz przekonać Sąd do odstąpienia w Twojej sprawie od orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów, już podczas przesłuchania powinieneś podać argumenty uzasadniające takie rozstrzygnięcie.

Sprzeczność z Konstytucją? 

W mojej ocenie opisane wyżej przepisy art. 4 i 20 par. 1  k.p.w. w tym zakresie, w jakim odmawiają osobie podejrzanej o popełnienie wykroczenia prawa do korzystania z pomocy obrońcy są niezgodne z wyrażonym w art.42 ust. 1 Konstytucji podstawowym prawem każdego obywatela, jakim jest prawo do obrony. Ten właśnie przepis Konstytucji stanowi wyraźnie, iż: „Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.”

Osoba, która popełniła zarówno przestępstwo jak i wykroczenie powinna mieć możliwość do obrony, a co za tym idzie, do korzystania z pomocy adwokata na każdym etapie postępowania, a nie tylko przed Sądem. Podczas postępowania na Policji często dokonuje się czynności wyjaśniających, które mają w sprawie kluczowe znaczenie. Tymczasem, jeśli nie posiadasz specjalistycznej wiedzy, nie jesteś w stanie ocenić, czy funkcjonariusze prawidłowo przeprowadzili postępowanie dowodowe. 

Moje stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem Rzecznika Praw Obywatelskich i Prokuratora Generalnego. Rzecznik Praw Obywatelskich Prof. Irena Lipowicz skierowała  do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów art.4 i 20 k.p.w. w tym zakresie, w jakim ograniczają prawo osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia do obrony na etapie prowadzenia czynności wyjaśniających przez policję, a więc przed skierowaniem sprawy do Sądu.  

Rzecznik Praw Obywatelskich  kilkakrotnie podkreśla we wniosku, że już w postępowaniu przedsądowym Policja ma prawo do przeprowadzania czynności ingerujących w sferę podstawowych praw jednostki chronionych przez Konstytucję, co uzasadnia zagwarantowanie każdemu z nas prawa do obrony, w tym prawa do ustanowienia i korzystania z pomocy obrońcy już na tym etapie postępowania w sprawach o wykroczenia.

Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich nie został jeszcze rozpoznany przez Trybunał Konstytucyjny.

Uwaga!

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 3 czerwca 2014 r. orzekł, iż przepisy k.p.w., które odmawiają osobie wobec, której istnieje uzasadniona podstawa do sporządzenia wobec niej wniosku o ukaranie, prawa do korzystania z pomocy obrońcy za niekonstytucyjne. W związku z powyższym osoba podejrzana o popełnienie wykroczenia może korzystać z pomocy obrońcy na każdym etapie sprawy o wykroczenie, w tym również podczas przesłuchania na Policji.

Jeżeli zostałeś zatrzymany przez Policję w związku z podejrzeniem popełnienia wykroczenia prowadzenia samochodu w stanie po użyciu alkoholu, wówczas Policja zakłada w Twojej sprawie akta.

Akta to skompletowane dokumenty postępowania dowodowego prowadzonego przez oskarżyciela publicznego, jakim w sprawach o wykroczenia jest Policja. W aktach każdej sprawy o wykroczenie prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu powinny się znajdować następujące dokumenty:

• notatka urzędowa sporządzona przez Policjanta z zatrzymania kierującego samochodem pod wpływem alkoholu
• protokół zatrzymania osoby, tj. kierowcy samochodu – wówczas, gdy został on pozbawiony wolności, np. zatrzymany na kilka godzin  na Policyjnej Izbie Zatrzymań
• protokół badania trzeźwości kierującego pojazdem z dołączonymi wydrukami z alkomatu
• świadectwo wzorcowania alkomatu użytego do badania trzeźwości kierującego pojazdem
• protokół zatrzymania kierującemu pojazdem dokumentu prawa jazdy
• protokoły przesłuchania świadków na potwierdzenie popełnienia przez kierującego pojazdem wykroczenia – jeżeli zostali przesłuchani
• protokół przesłuchania osoby podejrzewanej o popełnienie wykroczenia
• informacja o wykroczeniach drogowych popełnionych przez kierującego pojazdem – jeśli zwrócono się do Komendy Stołecznej Policji Wydziału Ruchu Drogowego o tą informację
• zapytanie o karalność sprawcy wykroczenia  za przestępstwa
• wniosek Policji do Sądu o ukaranie kierującego pojazdem za wykroczenie

Uzyskanie jak najszybszego dostępu do akt prowadzonej przeciwko Tobie sprawy karnej o wykroczenie prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu ma kluczowe znaczenie. Najlepiej zilustrować to na następującym przykładzie – zostałeś zatrzymany przez Policję za jazdę samochodem  w stanie po użyciu alkoholu. Podczas zatrzymania byłeś bardzo zdenerwowany i nie pamiętasz, jakie dokładnie wyniki stężenia alkoholu w Twoim organizmie wykazał alkomat ani czy Funkcjonariusze zachowali odpowiednie odstępy czasowe między pomiarami. Należy zatem jak najszybciej przejrzeć akta postępowania, by ustalić:

• jakie było stężenie alkoholu w Twoim organizmie, a w konsekwencji jak długiego zakazu prowadzenia pojazdów możesz się spodziewać?

a także

• czy postępowanie dowodowe w Twojej sprawie, w szczególności badanie Twojej trzeźwości alkomatem zostało przeprowadzone w prawidłowy sposób? 

I tu właśnie pojawia się poważny problem. Okazuje się bowiem, że w świetle kodeksu postępowania  w sprawach o wykroczenia i jednolitej praktyki Policji masz prawo do zapoznania się z aktami sprawy dopiero na etapie postępowania sądowego, a więc po skierowaniu przez Policję do Sądu wniosku o ukaranie za wykroczenie.

Do momentu skierowania przez Policję wniosku o ukaranie do Sądu nie przysługuje Ci prawo do zaznajomienia się z materiałami postępowania. Wynika to z przepisów art. 4 i 20 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia z uwagi na to, iż na tym etapie nie jesteś jeszcze stroną postępowania. Prawo przeglądania akt przysługuje dopiero obwinionemu, a obwinionym stajesz się dopiero po skierowaniu wniosku o ukaranie do Sądu. Do tego momentu nie możesz zobaczyć zgromadzonego w Twojej sprawie materiału dowodowego, nie możesz także być reprezentowany przez adwokata (patrz artykuł „Od kiedy możesz ustanowić obrońcę w sprawie o wykroczenie prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu”). 

W mojej ocenie ograniczenie możliwości do przeglądania akt osobie podejrzanej o popełnienie wykroczenia jest regulacją ograniczającą konstytucyjne prawo do obrony. Konstytucja w art. 42 ust. 2 wyraźnie stanowi, że: „Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu”. Istota problemu polega na braku uregulowania w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia statusu osoby, wobec której nie został jeszcze skierowany do Sądu wniosek o ukaranie. 

Jeżeli popełniłeś wykroczenie, powinieneś mieć prawo do zaznajomienia się z materiałami toczącego się przeciwko Tobie postępowania na tych samych zasadach co osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa w procesie karnym. Z mojego doświadczenia zawodowego wynika, że prawo wglądu do akt jest jedną z najistotniejszych kwestii, warunkującą skuteczną obronę. 

Rzecznik Praw Obywatelskich Prof.Irena Lipowicz skierowała do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia ograniczających prawo osoby podejrzewanej o popełnienie wykroczenia do obrony w tym postępowaniu na etapie poprzedzającym skierowanie do Sądu wniosku o ukaranie . Wniosek czeka obecnie na rozpatrzenie.

W dniu 9 listopada 2013 roku weszły w życie przepisy ustawy z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw.

Zgodnie z art. 12 pkt. 3 tej ustawy, w dniu 9 listopada 2013 roku uchylony został przepis art. 178a § 2 k.k., który przewidywał odpowiedzialność karną za przestępstwo prowadzenia roweru w stanie nietrzeźwości. Jak stanowi natomiast art. 2 pkt 3a powyższej ustawy, od momentu jej wejścia w życie, czyn prowadzenia roweru w stanie nietrzeźwości stanowi wykroczenie.

W związku z powyższym do Kodeksu wykroczeń ustawodawca do art. 87 dodał § 1a zgodnie z którym prowadzenie roweru w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego stanowi wykroczenie.

Dodatkowo należy podkreślić, iż po wejściu w życie przywołanej nowelizacji Sąd nie ma już możliwości orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wobec sprawców wykroczenia prowadzenia roweru w stanie po użyciu alkoholu oraz w stanie nietrzeźwości.

Innymi słowy prowadząc rower w stanie nietrzeźwości w świetle obowiązujących przepisów prawa:

• popełniasz wykroczenie a nie przestępstwo, czyli zachowujesz czystą kartę karną

• nie stracisz prawa jazdy, co było możliwe przed nowelizacją. Grozi Ci zakaz prowadzenia rowerów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Powstaje pytanie jak traktować osoby, które zostały zatrzymane na prowadzeniu przed 9 listopada 2013r.?

Takie osoby również będą odpowiadały za wykroczenie a za przestępstwo.

Wobec braku w cytowanej ustawie przepisów przejściowych, które regulowałyby kwestię stosowania przepisów nowelizacji w sprawach, które nie są jeszcze zakończone prawomocnymi wyrokami, należy odwołać się do ogólnych zasad prawa karnego. Zgodnie natomiast z art. 4 § 1 k.k., jeżeli w czasie orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, chyba, że ustawa obowiązująca poprzednio jest względniejsza dla sprawcy. Nie ulega wątpliwości, iż dla osób, które przed 9 listopada 2013 roku popełniły przestępstwo prowadzenia roweru w stanie nietrzeźwości korzystniejsze jest prowadzenie dalszego postępowania na podstawie przepisów, które weszły w życie w dniu 9 listopada 2013 roku. W tym stanie prawnym będziesz odpowiadał za wykroczenie, a nie przestępstwo prowadzenia roweru w stanie nietrzeźwości, nawet jeżeli zostałeś zatrzymany przez Policję przed 9 listopada 2013r.

W związku z powyższym w świetle tej nowelizacji prowadząc rower w stanie nietrzeźwości zachowasz status osoby niekaranej za przestępstwo. Innymi słowy zachowasz czysta kartę karną.

Coraz więcej kierowców decyduje się na zamontowanie w samochodzie kamery – wideorejestratora w celu udokumentowania przebiegu wypadku lub kolizji drogowej z ich udziałem, czy też zachowania Policjantów w trakcie kontroli drogowej.

Uważam to za bardzo mądre posunięcie. Traktuję je za wyraz przezorności kierowcy.

Każdy z nas może uczestniczyć w wypadku lub kolizji drogowej. Często się potem zdarza, że żaden z uczestników wypadku drogowego nie przyznaje się do jego spowodowania i przedstawia na Policji, a następnie w Sądzie odmienną relację z przebiegu wypadku.  

Każdy z kierujących samochodem może również zostać skontrolowany przez funkcjonariuszy Policji, chociażby w zakresie trzeźwości. Również w tym wypadku nagranie przedstawiające sposób przeprowadzenia badania trzeźwości kierującego pojazdem może mieć istotne znaczenie w sprawie karnej o prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu.

Podsumowując, nagranie z kamery samochodowej może mieć kluczowe znaczenie w dwóch przypadkach:

• dla ustalenia rzeczywistego przebiegu wypadku lub kolizji drogowej, a w konsekwencji wskazania właściwej osoby, która ten wypadek lub kolizję spowodowała

• dla ustalenia rzeczywistego przebiegu i sposobu przeprowadzonego przez Policję badania trzeźwości kierującego pojazdem.

Zilustruję to na dwóch przykładach:

• na skrzyżowaniu dochodzi do wypadku drogowego. Każdy z kierowców twierdzi, że to on wjechał na skrzyżowanie na zielonym świetle. Kierujący pojazdem z zamontowaną kamerą może przedstawić nagranie potwierdzające, że to on wjechał na skrzyżowanie na zielonym świetle, a drugi uczestnik wypadku drogowego wymusił pierwszeństwo wjeżdżając na skrzyżowanie na czerwonym świetle

• podczas kontroli trzeźwości, po dodatnim wyniku badania alkomatem, kierujący samochodem żąda pobrania od niego krwi do analizy „upierając się”, że jest trzeźwy i nie zgadza się z wynikami badania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. Policjanci ignorują jego wniosek, natomiast w protokole badania trzeźwości zaznaczają, że zatrzymany kierowca nie żądał badania krwi. Zarejestrowanie tego zdarzenia pozwoli na wykazanie, że sposób przeprowadzenia kontroli trzeźwości przez Policjantów był niezgodny z prawem.

W internecie napotkałem wiele opinii, zgodnie z którymi Prokuratorzy oraz Sędziowie oddalają wnioski o dopuszczenie dowodu z nagrania przebiegu zdarzenia za pomocą kamery samochodowej. W tym zakresie zajmuję jednoznaczne stanowisko – nie znajduję żadnego argumentu uzasadniającego oddalenie wniosku dowodowego z nagrania z kamery samochodowej. Przyczyny, dla których Prokurator lub Sąd może oddalić wniosek dowodowy, zostały wymienione w art.170 par. 1 k.p.k. Nie znajduję wśród nich żadnego, który by pozwalał na odmowę dopuszczenia w postępowaniu karnym dowodu z nagrania z kamery samochodowej.

Na zakończenie jeszcze jedna uwaga: nie dokonuj w nagraniu z kamery samochodowej żadnych modyfikacji, a w szczególności cięć, montażu materiału. Nie dokonuj nawet tych modyfikacji, które mają za zadanie jedynie polepszenie jakości nagrania.

Do badania trzeźwości kierujących pojazdami Policja używa najczęściej dwóch rodzajów alkomatów:

• Alco-Sensor IV – podręczny analizator wydechu

• Alkometr A 2.0 – stacjonarny analizator wydechu

To dwa powszechnie używane przez Policję alkomaty służące do badania trzeźwości kierujących pojazdami, których wyniki są dowodem w sprawach karnych o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu.

Obydwa  alkomaty:  Alco-Sensor IV  i Alkometr A 2.0 są wyposażone w drukarkę, która drukuje wyniki przeprowadzonego przy ich użyciu badania trzeźwości. Wydruki te Policjant dołącza do protokołu badania trzeźwości. Dokument ten  znajduje się w aktach sprawy karnej o przestępstwo lub wykroczenie prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu.

Protokół badania trzeźwości z dołączonymi do niego wydrukami z alkomatu jest najważniejszym dowodem w sprawie karnej o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu. To od tego dokumentu i dołączonych do niego wydruków  należy zacząć analizę akt sprawy karnej.

Na wydrukach z badania alkomatem znajdują się informacje pozwalające na sprawdzenie prawidłowości przeprowadzenia przez Policję badania trzeźwości kierującego samochodem lub rowerem. Oto one:

• nazwa, model i numer seryjny alkomatu użytego do badania trzeźwości 

• data ostatniego wzorcowania alkomatu

• kontrola czystości testu

• wielkość (objętość) wydechu i czas wydechu (dotyczy alkomatów podręcznych, takich jak Alco-Sensor IV) oraz  rodzaj (tryb) przeprowadzonego badania (automatyczny lub manualny)

• data badania trzeźwości alkomatem

• wynik badania trzeźwości alkomatem

• dane badanego

Każda z wymienionych wyżej  informacji zamieszczonych na wydruku badania trzeźwości alkomatem ma istotne znaczenie w postępowaniu karnym o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu.

Dla przykładu:

Nazwa, model i numer seryjny alkomatu użytego do badania trzeźwości – pozwala na ustalenie jakim rodzajem (podręcznym czy stacjonarnym) oraz jakim konkretnie urządzeniem oskarżony/obwiniony został przebadany na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Informacja ta jest niezbędna np. do sprawdzenia, czy świadectwo wzorcowania alkomatu znajdujące się w aktach sprawy karnej dotyczy tego alkomatu, który został użyty do badania trzeźwości kierującego. Na świadectwie wzorcowania jest  wskazany numer seryjny wzorcowanego (kalibrowanego) urządzenia. Każdy alkomat użyty do badania trzeźwości kierującego musi posiadać aktualne świadectwo wzorcowania, by jego wynik stanowił wiarygodny dowód w postępowaniu karnym o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu.

kontrola czystości testu – każde badanie trzeźwości kierującego pojazdem poprzedza automatycznie przeprowadzany przez alkomat test czystości, który powinien wynosić 0,00, by wynik badania alkomatem był wiarygodnym dowodem w sprawie karnej o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu

wielkość (objętość) wydechu i czas wydechu – według instrukcji obsługi alkomatu Alco-Sensor IV oraz wytycznych toksykologicznych opracowanych przez Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie:

• minimalna wielkość (objętość) wydechu powinna wynosić 1,5 litra

• minimalny czas wydechu powinien wynosi 3 sekundy

Jeżeli wskazane wyżej wymogi co do czasu i objętości wydechu nie zostały spełnione, wówczas alkomat Alco-Sensor IV przechodzi z trybu automatycznego w tryb manualny. W takim wypadku wyniki badania trzeźwości wskazane przez ten alkomat mają jedynie charakter jakościowy a nie ilościowy. Innymi słowy wynik badania trzeźwości kierującego pojazdem dowodzi wówczas jedynie tego, że w wydychanym powietrzu kierowcy pojazdu znajdował się alkohol, nie daje natomiast podstaw do ustalenia stężenia tego alkoholu. Podany na wydruku wynik badania trzeźwości nie jest w tym zakresie wiarygodnym dowodem w sprawie karnej. W takim wypadku policjant ma obowiązek przeprowadzenia badania trzeźwości kierującego pojazdem alkomatem stacjonarnym, takim jak alcometr A 2.0 lub pobrania od badanego krwi do analizy. Z mojego zawodowego doświadczenia wynika jednak, że Policjanci o tym nie wiedzą i często poprzestają na zbadaniu trzeźwości kierującego alkomatem podręcznym. Daje to podstawę do zakwestionowania wiarygodności dowodu z wyników  badania trzeźwości alkomatem osoby oskarżonej/obwinionej o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu.

data badania trzeźwości– na wydruku widnieje dokładna data – tzn. rok, miesiąc, dzień, godzina i minuta wykonania badania trzeźwości kierującego pojazdem. Umożliwia to sprawdzenie, czy Policjanci zachowali 15 minutowy odstęp pomiędzy kolejnymi badaniami trzeźwości kierującego pojazdem przy użyciu alkomatu podręcznego. Nie zachowanie 15 minut odstępu miedzy badaniami trzeźwości przeprowadzonymi alkomatem podręcznym stanowi podstawę zakwestionowania wiarygodności dowodu z wyników  badania trzeźwości alkomatem osoby oskarżonej/obwinionej o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu. 

wynik badania – oznacza zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu badanego, która jest podawana z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. W pracy zawodowej zetknąłem się z sytuacją, gdy na skutek pomyłki Policjanta wyniki badania trzeźwości wskazane w akcie oskarżenia różniły się od wyników na wydrukach badania alkomatem.

dane badanego – oznacza imię i nazwisko badanego. 

Jeżeli zostałeś oskarżony o prowadzenie samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu powinieneś zacząć od zapoznania się z dołączonymi do protokołu badania trzeźwości wydrukami z alkomatu. Umożliwi Ci to ocenę wiarygodności tego najważniejszego dowodu w prowadzonej przeciwko Tobie sprawie karnej.

Po wysłuchaniu opinii bardziej doświadczonych Adwokatów postanowiłem dokonać na blogu jazdapopijanemu.pl zmian, by treść zawartych w nim artykułów oraz komentarzy była w pełni zgodna z zasadami etyki wykonywania zawodu Adwokata.

Przy tej okazji chciałbym jeszcze raz wyraźnie podkreślić, ze nigdy nie było moim zamiarem doradzanie czytelnikom jak „przechytrzyć” Sędziego czy  tez namawianie ich do odegrania przed Sądem teatru, by wzbudzić współczucie Sędziego. Samemu piastując w przeszłości urząd Sędziego jestem najbardziej zainteresowany w zachowaniu szacunku społeczeństwa do Sędziów i ich wyroków.

Podstawowym celem, jaki mi przyświecał przy tworzeniu tego bloga było przedstawienie czytelnikom w jak najprostszy, czytelny, a przez to zrozumiały dla nich sposób zawiłości polskiej procedury karnej, a  także okoliczności, jakie Sąd bierze pod uwagę przy orzekaniu o karze za przestępstwo prowadzenia samochodu lub roweru pod wpływem alkoholu. Podczas pisania artykułów oraz udzielania odpowiedzi na zadane przez czytelników pytania ten właśnie cel traktowałem za priorytet: czytelny, przystępny, prosty w odbiorze przekaz informacji. 

Przyznaje, że skupiając całą swoją uwagę na prostej i zrozumiałej dla czytelnika treści bloga nie dostrzegłem płynących z tej formuły zagrożeń. Wypowiedzi kolegów i koleżanek dysponujących większym od mojego doświadczeniem w zawodzie Adwokata uświadomiły mi, że artykuły i komentarze mojego autorstwa mogą zostać odebrane za propagowanie i pochwałę cwaniactwa procesowego, odgrywania w Sądzie teatralnych gestów. Koncentrując się na maksymalnie przystępnej formule bloga nie zadbałem dostatecznie, by jego treść nie została błędnie odczytana. Zrozumiałem, że to zagrożenie jest tym większe, że  czytelnicy bloga – osoby zatrzymane ma popełnieniu przestępstwa – nie dysponują ani wiedzą, ani doświadczeniem zawodowym w sprawach karnych. Moi koledzy i koleżanki Adwokaci zdają sobie sprawę z tego, ze tani emocjonalizm, odgrywanie fałszywego teatru na sali sądowej jest nie tylko nieetyczne, ale także niemądre, gdyż Sędziowie orzekający na co dzień w sprawach karnych łatwo taką grę by przejrzeli. Z tego co jest jasne dla Adwokatów nie muszą  sobie zdawać jednak sprawy czytelnicy bloga. Mogli zatem błędnie odebrać moje wypowiedzi zamieszczone na blogu.

Po zapoznaniu się z opiniami Adwokatów uświadomiłem sobie opisane wyżej zagrożenia, jakie stworzyłem skupiając się tak bardzo na prostej i czytelnej formule poradnika. W pełni szanując opinie doświadczonych Adwokatów  postanowiłem dokonać na blogu zmian, by te zagrożenia i niezręczności z mojej strony wyeliminować. Moim celem jest przybliżanie czytelnikom w przystępny i zrozumiały dla nich sposób wiedzy z zakresu prawa karnego z pełnym poszanowaniem zasad etyki wykonywania zawodu Adwokata.

Drodzy czytelnicy, w dniu dzisiejszym w Gazecie Prawnej ukazał się artykuł „Melodramat przed Sądem? Adwokat: grać” poświęcony prowadzonemu przeze mnie blogowi jazdapopijanemu.pl.

Powiedzieć, że artykuł ten jest niepochlebny, to stanowczo za mało. Autor artykułu zarzuca mi, że udzielając porad w Internecie na blogu jazdapopijanemu.pl dotarłem do granicy podżegania do popełniania przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości, naruszyłem obowiązujący Adwokata zakaz udzielania pomocy prawnej, która ułatwia popełnianie przestępstw, a także pouczam czytelników jak przechytrzyć Sąd, by uniknąć konsekwencji prawnych popełnionego przestępstwa.

Uważam ten artykuł za nierzetelny i krzywdzący. To jednak, co razi mnie w nim najbardziej, to całkowite niezrozumienie celu i sensu prowadzonego przeze mnie bloga. Wbrew stanowisku autora artykułu  nie jest nim namawianie czytelników do popełniania przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji ani doradzanie im jak „przechytrzyć” Sędziego.

Celem prowadzenia tego bloga jest wskazanie w sposób czytelny i zrozumiały dla „zwykłego” człowieka, jakie argumenty dotyczące sytuacji rodzinnej, osobistej czy zawodowej mogą przekonać Sędziego do łagodniejszego potraktowania osoby oskarżonej o jazdę samochodem czy rowerem pod wpływem alkoholu. Trudno mi sobie nawet wyobrazić w jaki sposób przedstawienie aktów urodzenia dzieci, umowy o pracę, czy  tez dokumentów świadczących o dotychczasowym wzorowym sposobie życia oskarżonego mogą „przechytrzyć” Sędziego.

Nigdy nie namawiałem czytelników bloga do cwaniactwa procesowego, nie doradzałem też odgrywania przed Sądem „taniego melodramatu” po to, by Sędziego oszukać, nie doradzałem również przedstawiania w Sądzie niezgodnych z prawdą dokumentów. Jeśli ktokolwiek z czytelników poradnika odebrał napisane przeze mnie artykuły i komentarze w ten właśnie sposób, mogę jedynie ubolewać nad moją niezręcznością w pisaniu bloga.

Wiele osób posiada prawo jazdy kat. A, uprawniające do prowadzenia motocykli oraz prawo jazdy kat. B uprawniające do prowadzenia samochodów osobowych poniżej 3,5 tony. Wśród nich większość traktuje jazdę motocyklem jako hobby. Utratę prawa jazdy kat. A na okres kilku miesięcy, a nawet roku można jeszcze przeboleć.

Zupełnie inaczej jest z utratą prawa jazdy kat. B. Dla większości kierowców zakaz prowadzenia samochodów osobowych oznacza utratę pracy, a zarazem źródła utrzymania rodziny.

W tym artykule opiszę:

• jakie są konsekwencje prawne za popełnienie  przestępstwa prowadzenia motocykla pod wpływem alkoholu?
• czy przepisy Kodeksu Karnego dopuszczają możliwość ograniczenia przez Sąd w wyroku skazującym  zakazu prowadzenia pojazdów do motocykli, a wiec pojazdów do których prowadzenia uprawnia kat. A prawa jazdy?
• jakie okoliczności bierze pod uwagę Sąd  przy orzekaniu o zakazie prowadzenia pojazdów za przestępstwo  prowadzenia motocykla pod wpływem alkoholu?

Jeśli popełniłeś przestępstwo  prowadzenia motocykla w stanie nietrzeźwości  wówczas:

• Policjant zatrzyma Ci prawo jazdy wszystkich posiadanych kategorii

• zostanie Ci przedstawiony zarzut popełnienia przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości z art.178a §1 k.k. 

• Sąd, w razie uznania Cię za winnego popełnienia przestępstwa, orzeknie wobec Ciebie środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres od 3 do 15 lat. W konsekwencji utracisz prawo prowadzenia samochodów osobowych. 

Zgodnie z art.42§2 k.k. Sąd w wyroku skazującym za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości może ograniczyć zakaz prowadzenia pojazdów do określonej kategorii pojazdów, np. do motocykli. Oznacza to, że sprawca przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego może przekonać Sąd do pozostawienia uprawnienia do prowadzenia innych niż motocykl pojazdów mechanicznych, w szczególności samochodów osobowych (kat B prawa jazdy) lub samochodów ciężarowych (kat C lub C+E prawa jazdy). W konsekwencji takiego orzeczenia Sądu sprawca przestępstwa traci uprawnienia do prowadzenia motocykli, ale zachowuje prawo do prowadzenia pozostałych pojazdów mechanicznych.

Sąd podejmując decyzję w tym przedmiocie Sąd bierze pod uwagę następujące okoliczności:

• jak duże zagrożenie dla bezpieczeństwa w komunikacji stworzyłeś prowadząc motocykl pod wpływem alkoholu (mają przy tym znaczenie takie okoliczności jak: pora, miejsce prowadzenia pojazdu, występujące wówczas natężenie ruchu drogowego, stopień nietrzeźwości, długość odcinka drogi, jaki sprawca pokonał do kontroli drogowej i jaki został mu do pokonania) 

• do czego jest Ci niezbędne prawo jazdy kat. B lub C i C+E, czy jest Ci niezbędne, np. do wykonywania pracy lub opieki nad chorym członkiem rodziny

• czy orzeczenie wobec Ciebie zakazu prowadzenia wszystkich pojazdów mechanicznych będzie adekwatną, czy też zbyt  dotkliwą karą za prowadzenie motocykla pod wpływem alkoholu.

Jeżeli Sąd oceni, że zagrożenie, jakie stworzyłeś jazdą motocyklem pod wpływem alkoholu nie było duże, a utrata prawa jazdy na samochody osobowe lub ciężarowe będzie zbyt dotkliwą sankcją w stosunku do wagi popełnionego przez Ciebie przestępstwa, wówczas może orzec wobec Ciebie zakaz prowadzenia pojazdów ograniczony do motocykli. Stracisz wówczas prawo jazdy kat. A, ale zachowasz prawo do prowadzenia samochodów osobowych oraz ciężarowych.

Zbliża się czas majówek. Mieszkańcy Warszawy wyciągają z piwnicy zakurzone rowery. W tym samym czasie Policjanci odbierają alkomaty z wzorcowania planując kontrole trzeźwości powracających z ogródków piwnych rowerzystów.

Naszedł już czas na napisanie kilku uwag o konsekwencjach, jakie poniosą rowerzyści zatrzymani przez Policję za jazdę pod wpływem alkoholu. Oto one:

• Nie poddawaj się dobrowolnie karze, jeśli chcesz zachować czystą kartę karną. Przyjęcie propozycji Prokuratora dobrowolnego poddania się karze oznacza dla Ciebie wyrok skazujący za przestępstwo prowadzenia roweru w stanie nietrzeźwości. W razie skazania  Cię na karę grzywny odzyskasz czystą kartę karną dopiero po 5 latach od jej zapłaty. 

• Możesz cofnąć zgodę na dobrowolne poddanie się karze aż do posiedzenia Sadu wyznaczonego celem rozpoznania wniosku Prokuratora. Najlepiej jest cofnąć zgodę na dobrowolne poddanie się karze w piśmie złożonym na biurze podawczym Sądu. Możesz to również uczynić ustnie na posiedzeniu Sądu

• Jeżeli zostałeś zatrzymany na prowadzeniu roweru w stanie nietrzeźwości rozważ złożenie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania karnego. To najkorzystniejsze orzeczenie, jakie możesz uzyskać za to przestępstwo. Jeśli Sąd w wyroku warunkowo umorzy prowadzone przeciwko Tobie postępowanie karne, wówczas pomimo popełnienia przestępstwa zachowasz status osoby nie karanej za przestępstwo (czystą kartę karną)

• Za prowadzenie roweru w stanie nietrzeźwości nie musisz już stracić prawa jazdy. W świetle obowiązujących przepisów  Sąd może ale nie musi orzec wobec Ciebie zakazu prowadzenia samochodów. Jeśli Prokurator postanowi o zatrzymaniu Twojego prawa jazdy, rozważ złożenie zażalenia na to postanowienie do Sądu

• Za prowadzenie roweru pod wpływem alkoholu poza drogami publicznymi, strefami ruchu i strefami zamieszkania nie grozi Ci odpowiedzialność karna. Jazda rowerem w stanie nietrzeźwości np. po leśnej drodze nie zaliczonej do dróg publicznych nie jest przestępstwem

• Przestępstwem jest jedynie kierowanie rowerem w stanie nietrzeźwości. Za prowadzenie roweru obok siebie pod wpływem alkoholu nie grozi Ci odpowiedzialność karna za przestępstwo. Jesteś traktowany jak pieszy, a nie jak osoba prowadząca pojazd w stanie nietrzeźwości.

• Przeczytaj uważnie protokół zatrzymania przed jego podpisaniem. Szczególną uwagę zwróć na to, czy Policjant wpisał do protokołu prawidłowe miejsce Twojego zatrzymania. Jeśli zostałeś zatrzymany podczas prowadzenia roweru pod wpływem alkoholu na mało uczęszczanej drodze osiedlowej dochodzącej do obwodnicy, wówczas upewnij się, że Policjant podał jako miejsce Twojego zatrzymania tą niewielką ulicę

• Przeczytaj uważnie protokół badania trzeźwości alkomatem zanim go podpiszesz. Sprawdź na wydrukach wyników badania alkomatem, ile wydmuchałeś mg/l alkoholu, a także czy pomiędzy kolejnymi badaniami upłynęło co najmniej 15 minut

• Jeśli nie zgadzasz się z wynikami badania alkomatem podręcznym, zażądaj badania alkomatem stacjonarnym lub pobrania krwi do analizy. Pamiętaj, że alkomaty podręczne używane przez Policję w radiowozach mogą wskazywać błędne wyniki

• Nie kłóć się z Policjantami. Nie używaj wobec nich wyzwisk. Nie zarzucaj im, że powinni łapać prawdziwych przestępców. Policjanci, którzy Cię zatrzymali  opiszą w zeznaniach, że byłeś agresywny, wulgarny. Wówczas będzie Ci ciężko przekonać Sąd do warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Jeśli masz inne uwagi dotyczące przestępstwa lub wykroczenia prowadzenia roweru pod wpływem alkoholu, wpisz je do widocznego poniżej pola na komentarze.

Uwaga!

Z dniem 9 listopada 2013 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu karnego, zgodnie z którą prowadzenie roweru w stanie nietrzeźwości nie stanowi już przestępstwa z art. 178a § 2 k.k., a stanowi wykroczenie z art. 87 § 1a k.k.

Więcej na ten temat w artykule Prowadzenie roweru w stanie nietrzeźwości nie stanowi przestępstwa

Kierując samochodem lub rowerem po alkoholu popełniasz przestępstwo, jeżeli  zawartość alkoholu w Twoim organizmie wynosi lub prowadzi do:

• stężenia alkoholu we krwi powyżej 0,5 promila

albo

• stężenia alkoholu w 1 dm³  (litrze) powietrza powyżej 0,25 mg

Istotne znaczenie ma tu słowo powyżej.

• jeżeli  badanie alkomatem wykazało u Ciebie stężenie alkoholu równe 0,25 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu lub 0,5 promila we krwi, wówczas nie popełniłeś przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art.178a § 1 lub 4 k.k., lecz jedynie wykroczenie prowadzenia samochodu  w stanie po użyciu alkoholu z art.87 § 1 k.w.

• dopiero jeśli wynik badania alkomatem wskaże u Ciebie stężenie alkoholu większe od 0,25 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu lub 0,5 promila we krwi, wówczas popełniłeś przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art.178a § 1 lub 4 k.k. 

Gdy  badanie alkomatem dało wynik zbliżony do dolnej granicy stanu nietrzeźwości, np. 0,27 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu lub 0,54 promila we krwi, wówczas należy podnieść zarzut niepewności pomiarowej alkomatu, która może mieć decydujące znaczenie dla ustalenia czy popełniłeś przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości, czy tylko wykroczenie. 

Dla przykładu, powszechnie używany przez Policję alkomat stacjonarny Alkometr 2.0 mierzy stężenie alkoholu z dokładnością +/- 0,02 mg/l (informacja z opisu technicznego jego producenta – firmy Avat). Przy wskazaniu tego alkomatu 0,27 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, uwzględnienie niepewności pomiaru alkomatu powinno doprowadzić do ustalenia przez Sąd, że rzeczywiste stężenie alkoholu w Twoim organizmie wynosiło 0,25 mg/l, co uwolni Cię od odpowiedzialności karnej za przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości. Poniesiesz wówczas odpowiedzialność karną za wykroczenie prowadzenia pojazdu w stanie po użyciu alkoholu, a więc zachowasz status osoby nie karanej za przestępstwo.

Więcej na temat błędu pomiarowego alkomatu i jego znaczenia w postępowaniu karnym przeczytasz w artykułach:

• „Na czym polega błąd pomiarowy alkomatu w sprawie o prowadzenie samochodu lub roweru w stanie nietrzeźwości?”
• „Jakie znaczenie ma błąd pomiarowy alkomatu w sprawie o prowadzenie samochodu lub roweru w stanie nietrzeźwości?”