Do napisania niniejszego artykułu zachęciło mnie następujące pytanie jednego z czytelników:
„Zostałem skazany prawomocnym wyrokiem za prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości. Sąd orzekł wobec mnie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, wyłączając spod zakazu kat. C i C+E prawa jazdy. Czy w związku z tym Wydział Komunikacji wyda mi dokument prawa jazdy? Jak wygląda to w praktyce, czy mam złożyć jakiś specjalny wniosek w tym zakresie? „
Rozpoczynając rozważania na temat problemu poruszonego w powyższym pytaniu, zauważyć należy, że w przypadku wydania wyroku skazującego w stosunku do sprawcy przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości z art. 178 a § 1 k.k. orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych – w myśl art. 42 § 2 k.k. – jest obligatoryjne.
Co istotne, jak wynika z literalnego brzmienia art. 42 § 2 k.k. środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, może dotyczyć wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów określonego rodzaju.
W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż Sąd orzekając w wyroku skazującym zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, powinien wskazać wyraźnie, czy zakaz ten dotyczy wszelkich pojazdów mechanicznych, czy pojazdów określonego rodzaju , np. wyłącznie pojazdów do prowadzenia których uprawnia kat. B prawa jazdy.
Warto przy tym zauważyć, iż jak wskazuje praktyka orzecznicza, spod zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych nie wyłącza się kategorii uprawniającej do prowadzenia pojazdu, którym sprawca kierował w trakcie popełnienia przestępstwa.
Choć wyłączenie spod zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych określonej kategorii pojazdów, wydaje się – z punktu widzenia skazanego – korzystnym rozwiązaniem (zwłaszcza, gdy kat. prawa jazdy wyłączona spod zakazu jest mu niezbędna do wykonywania pracy), to jednak okazuje się, że takie rozwiązanie rodzi pewne problemy natury praktycznej.
Problem ten dotyczy fizycznego odbioru dokumentu prawa jazdy w Wydziale Komunikacji. Trzeba bowiem zauważyć, iż pomimo, że orzeczony przez Sąd zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych nie obejmuje np. kat. C i C+E prawa jazdy, Wydziały Komunikacji odmawiają skazanemu zwrotu dokumentu prawa jazdy, powołując się przy tym na przepisy Ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.
Kluczowe znaczenie w tym zakresie ma art. 12 ust. 1 pkt 2 wskazanej ustawy, zgodnie z którym: ” Prawo jazdy nie może być wydane osobie w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu„
Co więcej, zgodnie z ust. 2 cytowanego artykułu, przepis zakazujący zwrotu prawa jazdy osobie wobec której orzeczono prawomocnie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii:
-
AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D – w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B;
-
B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E – w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D.
Z powyższych przepisów, wynika zatem jednoznacznie, iż mimo wyłączenia spod zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kat. C i C+E prawa jazdy, kierowca nie odzyska dokumentu prawa jazdy, dopóki nie upłynie okres orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów kat. B.
Taka regulacja prawna budzi wiele zastrzeżeń, stawiając jednocześnie pod znakiem zapytania praktyczną zasadność wyłączania spod zakazu prowadzenia pojazdów określonych kategorii prawa jazdy.
Drodzy Czytelnicy
Zachęcam Was do komentowania tego artykułu oraz zadawania pytań, jakie Wam się nasuną po jego przeczytaniu.
Na wszystkie pytania postaram się odpowiedzieć.
Jednocześnie zapewniam, że szanuję Waszą prywatność. Adres e-mail z jakiego wyślecie pytanie lub komentarz do artykułu nie zostanie wyświetlony.
Pozdrawiam
Adwokat Mariusz Stelmaszczyk
Szanowny Panie Mecenasie,
bardzo proszę o radę, jako mniej doświadczona koleżanka – wątek co nieco inny, ale w temacie orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów i zwrotu dokumentu z Wydz. Kom.: Klientowi zatrzymano prawo jazdy postanowieniem prokuratora w związku z prowadzonym dochodzeniem (178a par. 1 k.k.). Następnie, po opinii retrospekcyjnej, sprawę zakwalifikowano jako wykroczenie, a prokurator „uwzględniając zażalenie”(!) uchylił postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, powołując w uzasadnieniu, że jest organem niewłaściwym do orzekania. Klient prawa jazdy z wydz. kom. nie odbierał, natomiast w wyroku nakazowym sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów z zaliczeniem tylko tego okresu do daty uchylenia zatrzymania prawa jazdy przez prokuratora. Co w takiej sytuacji – czy ów okres faktycznego zatrzymania prawa jazdy, mimo formalnego uchylenia postanowienia o zatrzymaniu, zostanie zaliczony na poczet orzeczonego zakazu?
Będę wdzięczna za odpowiedź.
Witam Panią Mecenas. Jeśli dobrze zrozumiałem Pani wpis, to Prokurator wydał postanowienie o uwzględnieniu zażalenia i uchylił własne postanowienie o zatrzymaniu dokumentu prawa jazdy, choć w rzeczywistości ani Pani, ani Pani klient takiego zażalenia nie wnieśliście. W takim przypadku Prokurator wydał to postanowienie (o uchyleniu wcześniejszego postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy) z rażącym naruszeniem art.463 par. 1 k.p.k., który na podstawie art.465 par. 1 k.p.k. znajduje odpowiednie zastosowanie do zażalenia na postanowienie Prokuratora. W mojej ocenie postanowienie Prokuratora wydane niezgodnie z Kodeksem Postępowania Karnego, w wyniku rażącego naruszenia art.463 par. 1 k.p.k. (w dodatku niezaskarżalne) nie może wywołać skutków procesowych. W konsekwencji, skoro Pani klient nie odebrał dokumentu prawa jady, skoro wydział komunikacji faktycznie nie wykonał postanowienia prokuratora, to znaczy nie zwrócił Pani klientowi dokumentu prawa jazdy, to Sąd powinien zaliczyć Pani klientowi na poczet zakazu prowadzenia pojazdów okres jego zatrzymania aż do daty wydania wyroku.
Witam Panie Mecenasie,
dziękuję za odpowiedź.
Precyzując moją wypowiedź, ja zażalenie imieniem Klienta wnosiłam (bez nadziei na jego skuteczność z uwagi na obligatoryjność stosowania tego środka), natomiast Prokurator w mojej ocenie powinien nie uwzględniać zażalenia, tylko z urzędu wydać postanowienie o uchyleniu zatrzymania prawa jazdy, bo stał się organem niewłaściwym do orzekania w tym przedmiocie… Tak czy owak skutek mam właśnie taki, że środek ten został uchylony, Wydział Komunikacji prawa jazdy nie wydał (jak Pan Mecenas zauważył nie wykonał postanowienia prokuratora), Sąd w wyroku nakazowym ograniczył zaliczenie do okresu obowiązywania prokuratorskiego zakazu, a ja stoję przed dylematem czy wnosić sprzeciw od wyroku nakazowego, który w pozostałym zakresie w pełni odzwierciedla uzgodnioną karę… Art. 63 k.k. mówi o rzeczywistym stosowaniu środków zapobiegawczych, ale nie wiem, jak to jest realizowane w praktyce przez Wydziały Komunikacji..
Serdecznie pozdrawiam
kończąc ten wątek – Naczelnik w tym konkretnym Wydziale Komunikacji stwierdził w rozmowie telefonicznej, że zaliczy cały okres zatrzymania prawa jazdy (dokument cały czas pozostaje w wydziale), niezależnie od tego, że sąd w wyroku oznaczył datę końcową okresu zaliczenia na 30.09. Czy słowa dotrzyma, okaże się za miesiąc 🙂
Ja w każdym razie dziękuję za pomoc Pana Mecenasa, jak też gratuluję bardzo ciekawych i praktycznych wpisów na blogu, który już jakiś czas temu zamieściłam w katalogu ulubionych stron www.
Serdecznie pozdrawiam