Prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 1 k.k. przy najwyższym wyniku 0,28 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu

Do napisania niniejszego artykułu skłoniło mnie zapytanie czytelnika bloga, które brzmi następująco:

„Witam, zostałem oskarżony o przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości. Najwyższy wynik badania alkomatem wskazał 0,28 mg/l. Szczerze mówiąc byłem tym wynikiem bardzo zaskoczony, alkohol (w niewielkich ilościach) spożywałem poprzedniego dnia i w życiu nie spodziewałbym się, że mogę być jeszcze w stanie nietrzeźwości. Czy mogę w jakiś sposób zakwestionować ten wynik? Na jakie okoliczności się powołać? „

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż stężenie alkoholu na poziomie 0,28 mg/l wskazuje, iż badany nieznacznie, bo tylko o 0,03 mg/l przekroczył próg stężenia alkoholu w organizmie od którego rozpoczyna się odpowiedzialność karna za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Punktem wyjściowym dla stanu nietrzeźwości jest bowiem stężenie alkoholu o wartości 0,26 mg/l. W przypadku, gdy u badanego wynik stężenia alkoholu znajdzie się poniżej tej granicy, tj. np. 0,25 mg/l czy 0,20 mg/l kierujący samochodem stanie pod zarzutem popełnienia wykroczenia prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu.

W sprawach, w których wynik badania stanu trzeźwości oscyluje w granicach stężenia odpowiedniego dla stanu po użyciu alkoholu i stanu nietrzeźwości istotnego znaczenia nabiera pojęcie niepewności pomiarowej alkomatu. Najprościej rzecz ujmując, niepewność pomiaru wskazuje z jaką dokładnością dane urządzenie mierzy poziom stężenia alkoholu w organizmie badanego – jest wskazana w świadectwie wzorcowania i zazwyczaj wynosi +/- 0,01 mg/l.

Na uwagę zasługuje okoliczność, w zakresie analizy wyników badań stężenia alkoholu, oprócz niepewności pomiarowej występuje także pojęcie tzw. błędu pomiarowego. W praktyce przyjmuje się, że błąd pomiarowy alkomatu wynosi +/- 0,03 mg/l.

Zauważyć należy, iż wartość niepewności pomiarowej alkomatu (wynosząca +/- 0,01 mg/l) ustalana jest w warunkach laboratoryjnych, a zatem w warunkach wolnych od wpływu czynników zewnętrznych takich jak temperatura, wilgoć itp.

Badania stanu trzeźwości kierujących w praktyce przebiegają natomiast w warunkach drogowych, narażonych na wpływ szeregu czynników zewnętrznych. Z uwagi na tę okoliczność wprowadzono pojęcie błędu pomiarowego uwzględniającego wpływ czynników zewnętrznych na wynik badania stanu trzeźwości przy pomocy analizatora wydechu. Dlatego też wartość błędu pomiarowego jest większa aniżeli wartość niepewności pomiarowej, a jego uwzględnienie pozwala na precyzyjniejsze ustalenie rzeczywistego stanu stężenia alkoholu w organizmie badanego.

W praktyce wykazanie rzeczywistego błędu pomiarowego urządzenia użytego do zbadania stanu trzeźwości kierującego możliwe będzie w oparciu o opinię biegłego z zakresu mechaniki, maszyn i urządzeń – analizatorów alkoholu.

Analizując problematykę błędu pomiarowego wynoszącego +/- 0,03 mg/l w kontekście sytuacji, gdy u kierującego najwyższy wynik badania stanu trzeźwości wyniósł 0,28 mg/l stwierdzić należy, że uwzględnienie tego błędu winno prowadzić do uznania, iż rzeczywisty wynik stężenia alkoholu u badanego mógł wynieść :

• 0,25 mg/l;

• 0,26 mg/l;

• 0,27 mg/l ;

• 0,28 mg/l;

• 0,29 mg/l ;

• 0,30 mg/l ;

• 0,31 mg/l.

Zauważyć należy, że każda ze wskazanych alternatyw jest w równym stopniu możliwa i zakładając, że od badanego nie pobrano próbki krwi – nie ma możliwości, aby ze 100 % pewnością określić, który ze wskazanych poziomów stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu w rzeczywistości wystąpił u badanego. W związku z powyższym należy odwołać się do obowiązującej w polskim prawie karnym zasady, zgodnie z którą niedające się usunąć wątpliwości Sąd poczytuje na korzyść oskarżonego, co oznacza, że Sąd ma obowiązek przyjąć najkorzystniejszą wersję dla oskarżonego. 

W kontekście podanego powyżej przykładu – przy wyniku 0,28 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu oznacza to, że Sąd powinien przyjąć, iż rzeczywista wartość stężenia alkoholu w organizmie badanego wyniosła 0,25 mg/l.

Takie ustalenie pociąga za sobą istotne konsekwencje prawne– mając bowiem na uwadze fakt, iż odpowiedzialność karna za przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości rozpoczyna się od stężenia 0,26 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, przyjęcie, iż przy uwzględnieniu błędu pomiarowego urządzenia rzeczywiste stężenie alkoholu u badanego wyniosło nie 0,28 mg/l lecz 0,25 mg/l skutkować powinno zmianą kwalifikacji prawnej zarzucanego mu czynu z przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w pod wpływem alkoholu, tj. art. 178a § 1 k.k. na wykroczenie prowadzenia pojazdu mechanicznego pod wpływem alkoholu tj. art. 87 § 1 k.w.