Kiedy sprawcy przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości zostanie przestawiony zarzut z art. 178a § 4 k.k.?

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. podlega sprawca przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości, który był już uprzednio skazany prawomocnie za to przestępstwo.

Warunkiem skazania sprawcy przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości na podstawie art. 178a § 4 k.k. jest uprzednia karalność za przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości aktualna w dacie wydania przez Sąd wyroku skazującego. Oznacza to, że nie ponosi odpowiedzialności karnej z art. 178a § 4 k.k. nietrzeźwy kierowca, skazany uprzednio za to przestępstwo, jeżeli zatarcie przestępstwa nastąpiło przed datą wydania wyroku przez Sąd (tj. w toku postępowania karnego w nowej sprawie).

Zauważyć przy tym należy, że zgodnie z art. 107 § 1 k.k. zatarcie skazania w razie skazania na karę pozbawienia wolności o której mowa w art. 32 pkt 3 (od miesiąca do 15 lat) bądź karę 25 lat pozbawienia następuje z upływem 10 lat od jej wykonania , darowania lub przedawnienia jej wykonania, przy czym w myśl § 2 cytowanego przepisu, na wniosek skazanego Sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat (jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat).

Jak wynika natomiast z art. 107 § 4 i 4a k.k. w przypadku skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania, a w przypadku skazania na karę grzywny z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

Co istotne, jeżeli wobec sprawcy przestępstwa orzeczono środek karny (np. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych), przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania .

Z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe – w praktyce oznacza to, że informacja o wyroku skazującym jest wykreślana z Krajowego Rejestru Karnego, a skazany przestaje być, w świetle prawa, osobą karaną.

Warto w tym miejscu posłużyć się przykładem:

Jan Kowalski w dniu 10 marca 2015 r. kierował samochodem w stanie nietrzeźwości. Prawomocnym wyrokiem z dnia 8 lipca 2015 r. Sąd uznał Jana Kowalskiego za winnego popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i za to orzekł wobec niego karę grzywny w wymiarze 20 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 50 zł oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku. Jan Kowalski zapłacił orzeczoną karę grzywny w dniu 25 sierpnia 2015 r. (okres na jaki orzeczono względem niego zakaz prowadzenia pojazdów upłynął – przy zaliczeniu na jego poczet okresu rzeczywistego pozbawienia prawa jazdy- w dniu 10 marca 2016 r.) 11 kwietnia 2016 r. Jan Kowalski ponownie prowadził samochód w w stanie nietrzeźwości. W związku z tym, Prokurator skierował przeciwko Janowi Kowalskiemu akt oskarżenia o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k.

Jan Kowalski poniesie odpowiedzialność za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k., jeżeli wyrok w jego sprawie zapadnie przed dniem 25 sierpnia 2016 r. (wówczas nie upłynie jeszcze rok od momentu wykonania przez niego kary grzywny, a zatem nie zatrze się skazanie za uprzednio popełnione przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości. Jeżeli zaś Sąd będzie wyrokował w sprawie Jana Kowalskiego np. w dniu 1 grudnia 2016 r., wówczas nastąpi już zatarcie skazania za poprzednie przestępstwo, w związku z czym Sąd winien dokonać zmiany kwalifikacji prawnej zarzucanego mu czynu z art. 178a § 4 k.k. na art. 178a § 1 k.k.

Warto mieć na uwadze, że sprawca przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. , naraża się na znacznie poważniejsze sankcje karne, aniżeli osoba, której taka sytuacja przytrafiła się po raz pierwszy. Zgodnie bowiem z treścią powołanego przepisu, sprawcy, który ponownie dopuszcza się przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Pragnę przy tym wskazać, że z mojego doświadczenia zawodowego wynika, że w takich przypadkach Prokuratorzy żądają wymierzenia oskarżonemu kary od 6 miesięcy do 1 roku bezwzględnej kary pozbawienia wolności.