Co powinien zrobić oskarżony, w sytuacji gdy po przedstawieniu zarzutu z art. 178a § 4 k.k. nastąpi zatarcie skazania z art. 178a § 1 k.k.?

Jak była już mowa w artykule: Czy możliwa jest zmiana kwalifikacji prawnej czynu, w sytuacji gdy po przedstawieniu zarzutu z art. 178a § 4 k.k. nastąpi zatarcie skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k.? w praktyce może pojawić się sytuacja, gdy uprzednia karalność za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. ulegnie zatarciu w toku postępowania karnego, tj. po skierowaniu do Sądu aktu oskarżenia o popełnienie przestępstwo z art. 178a § 4 k.k., a przed wydaniem prawomocnego wyroku w sprawie.

Konsekwencją powyższego jest zmiana kwalifikacji prawnej czynu, z § 4 na § 1 art. 178a k.k., która rodzi dla oskarżonego korzystniejszą sytuację prawno – represyjną (odpowiedzialność karna na podstawie art. 178a § 4 k.k. jest znacznie surowsza aniżeli na podstawie art. 178a § 1 k.k.)

Sąd rozpoznający sprawę, powinien z urzędu badać stan faktyczny sprawy pod kątem istnienia przesłanek z art. 178 a § 4 k.k., a zatem istnienia uprzedniej karalności oskarżonego za przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości.

W praktyce, polega to na tym, że Sąd zwraca się do Krajowego Rejestru Sądowego z zapytaniem o udzielenie informacji na temat karalności oskarżonego (czyli jego Karty Karnej). Trzeba mieć jednak przy tym na uwadze, iż co do zasady aktualizacja danych na temat karty karnej następuje co 6 miesięcy, tj. dopiero po upływie 6 miesięcy od uzyskania informacji na temat karalności oskarżonego, Sąd zwraca się z nowym zapytaniem o karalność. Oznacza to, że Sąd może wyrokować na podstawie danych z Karty Karnej oskarżonego, przedstawionych nie wcześniej, niż na 6 miesięcy przed wydaniem wyroku.

Tymczasem w praktyce, może zdarzyć się tak, że zatarcie skazania nastąpi w niedługim czasie przed wydaniem wyroku, np. na kilka tygodni przed wyrokowaniem.

Warto zatem, aby oskarżony lub jego obrońca „monitorował” moment zatarcia się skazania za poprzednie przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości. Należy wskazać w tym miejscu, iż jak wskazuje praktyka orzecznicza, za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. Sądy orzekają karę grzywny bądź karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania (rzadziej orzekana jest kara ograniczenia wolności – zazwyczaj ma to miejsce w przypadku osób bezrobotnych, wobec których orzekanie kary grzywny jest niecelowe).

Zgodnie z art. 107 § 4a k.k. zatarcie skazania na karę grzywny następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

W myśl zaś art. 76 § 1 k.k. skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (który wynosi od roku do 3 lat).

Należy przy tym zauważyć, że jeżeli wobec sprawcy przestępstwa orzeczono środek karny (np. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych), przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania .

Nadto co istotne, jak wynika z treści art. 108 k.k. zatarcie wszystkich skazań następuje jednocześnie. Oznacza to, że jeśli w karcie karnej sprawcy przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. widniałyby przestępstwa, które podlegałyby zatarciu później niż skazanie za jazdę w stanie nietrzeźwości, to zatarcie przestępstwa z art. 178a par. 1 k.k. mogłoby nastąpić dopiero po upływie terminu zatarcia pozostałych czynów.

Mając wiedzę na temat zatarcia skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. – w toku postępowania o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. – oskarżony lub jego obrońca powinni wystąpić do Sądu z wnioskiem o zmianę kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu z art. 178a § 4 k.k. na art. 178a § 1 k.k. powołując się przy tym na aktualną Kartę Karną oskarżonego (uzyskaną z Krajowego Rejestru Karnego).