Czy możliwa jest zmiana kwalifikacji prawnej czynu, w sytuacji gdy po przedstawieniu zarzutu prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 4 k.k. nastąpi zatarcie skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k.?

Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie czy możliwa jest zmiana kwalifikacji prawnej czynu, w sytuacji gdy po przedstawieniu zarzutu prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 4 k.k. nastąpi zatarcie skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k.

Jak zostało wskazane w artykule: Kiedy sprawcy przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości zostanie przestawiony zarzut z art. 178a § 4 k.k.? warunkiem skazania sprawcy przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości na podstawie art. 178a § 4 k.k. jest uprzednia karalność za przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 1 k.k. aktualna w dacie wydania przez Sąd wyroku skazującego.

Uprzednia karalność sprawcy za wcześniejsze przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości musi więc zachodzić:

• w momencie popełnienia czynu oraz

• w dacie wydania wyroku skazującego.

 W praktyce może pojawić się sytuacja, gdy uprzednia karalność za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. ulegnie zatarciu w toku postępowania karnego, tj. po skierowaniu do Sądu aktu oskarżenia o popełnienie przestępstwo z art. 178a § 4 k.k., a przed wydaniem prawomocnego wyroku w sprawie.

Może pojawić się wówczas pytanie, jak taka okoliczność wpływa na sytuację procesową sprawcy oskarżonego o ponowne prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości.

Stwierdzić należy, iż zatarcie skazania za uprzednie przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. w toku postępowania o przestępstwo z art 178a § 4 k.k. ma fundamentalne znaczenie dla oskarżonego, bowiem daje podstawy do zmiany kwalifikacji prawnej zarzucanego mu czynu, z § 4 na § 1 art. 178a k.k. , co z kolei wpływa na kwestię grożącej mu odpowiedzialności karnej.

 Trzeba bowiem mieć na uwadze, że osoba, która ponownie wsiadła za kierownicę samochodu pod wpływem alkoholu, naraża się na znacznie poważniejsze sankcje karne, aniżeli osoba, której taka sytuacja przytrafiła się po raz pierwszy.

Popełnienie przestępstwa kierowania samochodem w stanie nietrzeźwości przez osobę nie karaną dotąd za to przestępstwo jest bowiem zagrożone, zgodnie z art. 178a §1 k.k., karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do lat 2. Co istotne, jak wskazuje praktyka, bardzo rzadko zdarza się, by Prokurator wnosił o skazanie sprawcy tego przestępstwa na karę bezwzględnego pozbawienia wolności.

Inaczej rzecz ma się w przypadku ponownego popełnienia przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości. Sprawca tego przestępstwa naraża się na surowszą odpowiedzialność karą tj. na karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Z mojej praktyki zawodowej wynika , że w takich przypadkach Prokuratorzy żądają wymierzenia oskarżonemu kary od 6 miesięcy do 1 roku bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Co więcej, zgodnie z art. 42 § 3 k.k. (w brzmieniu po nowelizacji Kodeksu karnego, która weszła w życie z dniem 18 maja 2015 r.) Sąd orzeka wobec sprawcy przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Dodatkowo, zgodnie z nowym stanem prawnym w przypadku skazania sprawcy przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. Sąd orzeka wobec niego obligatoryjnie obowiązek uiszczenia świadczenia pieniężnego w wysokości co najmniej 10.000 zł. Kwota maksymalna, jaką Sąd może wymierzyć, wynosi natomiast 60.000 zł (więcej na ten temat w artykule: Jaka kara grozi za popełnienie przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 4 k.k.?)

W świetle powyższego, nie powinno ulegać wątpliwości, iż będąca konsekwencją zatarcia uprzedniego skazania w toku postępowania, zmiana kwalifikacji prawnej zarzucanego oskarżonemu czynu z art 178a § 4 k.k. na art. 178a§ 1 k.k. niesie dla niego szereg korzyści w sferze prawno-karnej.

Warto w tym miejscu zauważyć, iż Sąd może dokonać zmiany kwalifikacji prawnej czynu z urzędu (z własnej inicjatywy) bądź też na wniosek oskarżonego, który uzasadni swoje stanowisko powołując się na aktualną Kartę Karną, w której nie będzie już figurować skazanie za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. (więcej na ten temat w artykule: Co powinien zrobić oskarżony, w sytuacji gdy po przedstawieniu zarzutu z art. 178a § 4 k.k. nastąpi zatarcie skazania z art. 178a § 1 k.k.?